PET-CT është një metodë e avancuar imazherie mjekësore që përdor kombinimin e dy teknologjive të fuqishme: PET (Pozitron Emission Tomography) dhe CT (Computed Tomography), për të ofruar një pasqyrë të plotë të trupit. Kjo metodë ndihmon mjekët të shohin si strukturën anatomike ashtu edhe aktivitetin biologjik dhe metabolik të organeve dhe indeve.
Si funksionon PET-CT:
- Skanimi PET:
- PET përdor radioizotopë që emetojnë pozitronë. Këto izotope janë të lidhura me një molekulë që përbën pjesë të metabolizmit qelizor, si glukoza. Glukoza radioaktive injektohet në trup dhe përhapet në të gjithë trupin.
- Qelizat me aktivitet të lartë metabolik (si ato kanceroze) thithin më shumë glukozë, duke emetuar pozitronë që ndërveprojnë me elektronët, duke prodhuar rreze gama. Këto rreze kapen nga skaneri dhe përpunohen për të krijuar një hartë të aktivitetit metabolik në trup.
- Skanimi CT:
- CT përdor rreze X për të krijuar imazhe të detajuara të strukturës anatomike të trupit. Ky skanim ofron informacion të qartë për organet, kockat dhe indet e buta.
- Kombinimi i PET dhe CT:
- PET-CT ndihmon për të kombinuar aktivitetin metabolik të trupit me imazhin anatomik. Ky kombinim lejon mjekët të shohin ku ndodhen anomalitë dhe të kuptojnë aktivitetin e tyre në nivel qelizor, që është veçanërisht i dobishëm në diagnozën e kancerit.
Radiofarmakët e përdorur në PET:
- FDG (Fluorodeoxyglucose): Përdoret kryesisht për të identifikuar dhe monitoruar kancerin, pasi tumoret shpesh konsumojnë më shumë glukozë se indet normale.
- C-11 Metionine: Përdoret për diagnostikimin e kancerit dhe disa sëmundjeve neurologjike.
- NaF (Sodium Fluoride): Përdoret për diagnostikimin e sëmundjeve të kockave, përfshirë metastazat kockore.
Fushat e aplikimit të PET-CT:
- Onkologjia:
- Diagnostikimi dhe stadifikimi i kancerit: PET-CT është ideal për diagnostikimin dhe për përcaktimin e përhapjes së kancerit (metastazat).
- Monitorimi i trajtimit: Pas trajtimeve të kancerit, PET-CT ndihmon për të vlerësuar efikasitetin e trajtimit dhe për të përcaktuar nëse tumori është zvogëluar ose zhdukur.
- Kardiologjia:
- Vlerësimi i zemrës: PET-CT përdoret për të vlerësuar rrjedhjen e gjakut dhe për të identifikuar zonat e dëmtuara nga sulmet në zemër (infarkti miokardial).
- Vlerësimi i sëmundjes koronare: Ndihmon për të identifikuar ngushtimet dhe bllokimet në arteriet koronare.
- Neurologjia:
- Sëmundjet neurodegjenerative: Përdoret për diagnostikimin dhe monitorimin e sëmundjeve si Alzheimer dhe Parkinson.
- Epilepsia dhe tumoret e trurit: Ndihmon në identifikimin e zonave të trurit që shkaktojnë krizat epileptike dhe dallimin midis tumorëve të trurit dhe dëmtimit të shkaktuar nga trajtimet si radioterapia.
Avantazhet kryesore të PET-CT:
- Diagnoza e hershme: Kombinimi i PET dhe CT lejon identifikimin e kancerit dhe metastazave më herët se me teknika të tjera.
- Vlerësimi funksional dhe anatomik: Ofron informacion të plotë mbi aktivitetin metabolik dhe strukturën anatomike, duke ndihmuar në dallimin midis tumorëve agresivë dhe atyre më pak të rrezikshëm.
- Më pak procedura dhe më pak rrezik: Redukton kohën dhe dozën e rrezeve për pacientët duke bashkuar dy teknologji në një skanim të vetëm.
Efektet anësore dhe rreziqet:
- Radioaktiviteti: Doza e përdorur është relativisht e ulët dhe largohet nga trupi nëpërmjet urinës brenda disa orëve. Megjithatë, duhet të shmanget përdorimi për gratë shtatzëna.
- Reaksione alergjike: Mund të ndodhin reaksione alergjike shumë të rralla ndaj radiofarmakëve ose materialeve kontrast.
PET-CT është një vegël e fuqishme diagnostikuese që mundëson diagnozë të hershme dhe vlerësim të saktë të shumë kushteve mjekësore, duke përfshirë kancerin, sëmundjet kardiake dhe neurologjike. Ajo ofron përfitime të mëdha në menaxhimin e këtyre sëmundjeve, duke mundësuar trajtime më të personalizuara dhe më të efektshme.
